Intro
Onlangs mocht ik als ‘expert vacature-intake’ aanschuiven in een van de online meetups van Remote Recruiters. Een collegiaal netwerk van recruiters die, je raadt het al, remote werken. Recruiters op fysieke afstand dus. Op afstand van hun kandidaten en opdrachtgevers. En eerlijk is eerlijk. Ik volg Jimmy en Renée, de initiatiefnemers, nu al een tijdje. En was lange tijd heeul sceptisch. De foto’s van Jimmy in z’n korte broek op Bali, laptop opengeklapt, palmbomen, zon, zee en strand op de achtergrond. Jaaahoor, dacht ik dan. Dat werkt toch niet! Al dat zand in je toetsenbord. En constant aan de dunne vanwege dat ongare streetfood. Bovendien geloofde ik sterk in het belang van fysieke aanwezigheid bij klant of opdrachtgever. Om te laten zien wat je doet, om de taal en cultuur van organisaties te leren kennen, om – sorry @Japke-d. Bouma – draagvlak te creëren voor mijn vaak eigenzinnige aanpak en om hiring managers in hun glazige ogen aan de kijken, vast te pakken, door elkaar te schudden als het moet en hen duidelijk te maken waarom we echt 2 uur gaan uittrekken voor een grondige vacature-intake (“Ja Marjan, je hoort me goed: ik kan HELEMAAL NIETS met dat gedateerde functieprofiel!”…).
Tijden veranderen…
Inmiddels zijn we halverwege het op z’n zachtst gezegd bijzondere jaar 2020 en ziet de wereld er anders uit. Elke recruiter die nu nog de vraag aan een sollicitant stelt waar hij of zij zichzelf over 5 jaar ziet, realiseert zich hoe nutteloos die vraag is, zo mag ik hopen. Vooruitkijken is leuk, maar heeft 0,0 voorspellende waarde. Tijden veranderen, soms tergend langzaam (er zijn nog steeds te veel bureaus die geld verdienen met het schuiven van geanonimiseerde cv’s) en soms veel te snel (werven met TikTok, kan iemand mij dat uitleggen?).
Een wereld in transitie en een veranderende kijk op werken. Ondanks dat verandering onzekerheid geeft, angst soms, voel ik me door de ontwikkelingen van de laatste maanden gesteund, bevrijd zelfs. In deze, toch wel persoonlijke, blogpost (#lekkerkwetsbaar), neem ik je mee in mijn eigen worsteling om mijn werk op een minder geforceerde, meer natuurlijke manier onderdeel te laten zijn van mijn leven. En vertel ik je hoe mijn scepsis ten aanzien van Jimmy en z’n korte broek veranderde in bewondering en respect.
Professionele zelfbeschikking
Mijn zoektocht als recruitment consultant naar meer autonomie op de werkvloer en een, zoals dat dan heet, betere werk-privé balans was al even gaande – lang voordat ik in het najaar van 2019 de knoop doorhakte en besloot om mijn loopbaan in recruitment als zelfstandig ondernemer voort te zetten. Ik zocht naar meer diepgang in mijn relatie met opdrachtgevers. Niet het wachten op en invullen van vacatures, maar een meer proactieve benadering waarbij ik me kon vastbijten in wervingsvraagstukken van klanten, hun organisaties echt kon leren kennen en de ruimte creëren om met creatieve, duurzame oplossingen te komen voor hun (toekomstige) recruitment-uitdagingen.
Mijn wens om mijn werkende bestaan anders vorm te geven werd bovendien versterkt door de komst van onze tweeling in de zomer van 2018. Ja natuurlijk, mijn vriendin en ik hadden de echo’s goed bekeken en gezien dat het er echt 2 waren, maar toch… Van de een op andere dag waren we niet 1, maar 3 prachtige dochters rijk. Man, wat een intensieve periode. En waar anderen na zo’n live event als een (dubbele) gezinsuitbreiding met liefde en plezier genoegen zouden nemen met een periode van werken op de automatische piloot, was bij mij het omgekeerde het geval. Want in die 32 uur per week waarin ik niet bezig was met het verschonen van luiers, het geven van flesjes en het gerush van en naar de kinderopvang, wilde ik zinnig bezig zijn, van waarde zijn en in control zijn. Grip hebben op (het resultaat van) mijn eigen werk. Waar het leven thuis werd gedicteerd door het strakke slaap-, melk- en poepschema van de twee kleintjes (vrije tijd, wat is dat?), werden vrijheid, zelfstandigheid en de ruimte om mijn werk op mijn eigen manier vorm te geven alleen nog maar belangrijker.
Werkgeluk
“Zzp’ers zijn gezonder en gelukkiger in hun werk omdat ze zelf kunnen bepalen waar, wanneer en hoe ze werken”, zo luidde de openingszin in een onlangs verschenen artikel op Intermediair over de uitkomsten van het promotieonderzoek van Maral Darouei (Universiteit Leiden) naar duurzame carrières. Zo’n duurzame carrière – prachtbegrip overigens – heeft niet alleen te maken met het hebben en kunnen behouden van een baan en inkomen, maar gaat ook over (te) hard werken, (te) weinig invloed hebben op het werk dat je doet en een gebrek aan de balans tussen werk en privé. Facetten waar veel werkenden mee te maken hebben en die dus niet houdbaar zijn op de lange termijn.
In haar promotieonderzoek schrijft Darouei dat onze loopbanen voortdurend worden beïnvloed door minder controleerbare aspecten die voortkomen uit verschillende contexten (bijvoorbeeld door maatschappelijke veranderingen, de organisatie waar we voor werken of onze familieleden) en het daarom belangrijk is om te onderzoeken hoe het individu samen met andere belanghebbenden een duurzame carrière vorm kan geven. Als vader van 3 jonge kinderen weet ik precies wat daarmee kan worden bedoeld. Maar samen met andere belanghebbenden inzetten op een duurzame carrière? Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zo toont Darouei aan dat werknemers die besluiten om regelmatig thuis te werken lagere prestatiewaarderingen krijgen omdat leidinggevenden hun werkcentraliteit (het belang dat mensen in hun leven hechten aan werk) en betrokkenheid bij de organisatie als lager ervaren. Voor meerdere ‘moderne werkvormen’ waarbij plaats en tijd (deels) door medewerkers zelf kunnen worden bepaald, geldt dat zij een positieve invloed kunnen hebben op een duurzame, succesvolle carrière, maar alleen als leidinggevenden de beslissingen van individuen ondersteunen. En daar zit ‘m precies het probleem. Want hoe ga je als werknemer aan jouw baas vragen of je niet af en toe een dagje thuis kan werken als alleen al die vraag een blijk zou zijn van verminderde werkcentraliteit, onverschilligheid zelfs ten aanzien van het werk? Ga er maar aan staan.
Mijn eigen kantoor
Eind 2019 had ik niet alleen de keuze gemaakt voor het zelfstandig ondernemerschap, maar ook voor een eigen kantoor. Want, zo dacht ik, als ik over een eigen, professionele kantoorruimte beschik, dan is dat een stevige stok achter de deur om als freelance recruiter niet alsnog in te schikken met de wens van klanten om 32 tot 40 uur in de week op hun locatie te werken en opnieuw de stress te ervaren van het op tijd op kantoor moeten zijn, het gehaast ’s ochtends bij het klaarmaken en wegbrengen van de meisjes, het geapp onderweg in de file (“ik sta vast, kun jij naar het KDV bellen dat ik later ben?”); het sluimerende loyaliteitsconflict tussen mijn rol als vader, partner en als verkapte loondienstwerker. Not anymore!
Zoals ik al zei, tijden en inzichten kunnen snel veranderen. Want hoewel ik nog steeds volop geniet van mijn eigen professionele werkplek in het centrum van Tilburg, was mijn redenering lachwekkend, bezien vanuit het nu. Dat ik een eigen kantoor als argument dacht te moeten opvoeren richting opdrachtgevers om niet vanuit hun locatie te werken is een en al zelfbedrog, een schijnvertoning. Want als freelancer heb ik de vrijheid om zelf te bepalen waar, wanneer en hoe ik werk (sterker nog: ook de fiscus hecht er waarde aan). Met of zonder eigen kantoor. Maar ik had gewoon niet de ballen om te zeggen dat ik mijn opdrachten volledig vanuit mijn eigen werkplek wil doen. Waarom? Precies om hetgeen Darouei in haar onderzoek beschrijft: angst voor een lagere prestatiewaardering of werkcentraliteit van mijn opdrachtgevers. Bang dat klanten zouden zeggen: “Haha, jaja Jurriaan! Lekker beetje thuiswerken? Wat denk je zelf vriend?! Wat wij nodig hebben is een betrokken, gecommitteerde recruiter. Toedeloe!”
…vertel je baas, collega’s en klanten dat ze je mogen aanspreken op jouw output, maar niet langer op waar, wanneer en hoe jij je werk doet.
Dat bepaal je namelijk zelf
Gelukkig personeel is ook winst voor de baas
Ik staar veel door het raam. Dat kan als je eigen baas bent en een eigen kantoor hebt. Soms wel 30 minuten aan een stuk, meerdere keren per dag. Voor mij levert dat vrijwel altijd nieuwe ideeën, andere invalshoeken of fraaie vergezichten op. Een van die vergezichten doemt op als ik, al starend door dat raam, nadenk over hoe misplaatst de bovengenoemde angst is voor miskenning van leidinggevenden of opdrachtgevers en over hoe een groot deel van werkend Nederland zich om die reden in bochten blijft wringen. Rennend van bus naar trein (met mondkapje op – geen gezicht), volledig gaargekookt in de file of juist als opgejaagde verkeershufter. En allerergst: het massale gehaast en gestress van ouders bij basisscholen en kinderdagverblijven als een soort nationaal ochtendritueel… Weemoedig als ik daarvan kan worden, hoop ik dat eenieder, zelfstandig of in loondienstverband, zich realiseert dat er geen enkel excuus is om door te gaan met deze absurde vertoning. En dat het NU de tijd is om te kappen met dat onnodige en uitputtende gehaast. Lieve mensen, ontbijt goed en uitgebreid, ga wandelen, sporten of slaap ordinair uit voordat je aan het werk gaat. Zet je telefoon uit na 17:00 (of na 14:00, wat jij wil!). Maar ook: vertel je baas, collega’s en klanten dat ze je mogen aanspreken op jouw output, maar niet langer op waar, wanneer en hoe jij je werk doet. Dat bepaal je namelijk zelf. Afgesproken?
Vind je dat moeilijk? Klein duwtje in de rug nog dan. In dezelfde week waarin ik het artikel over het promotieonderzoek van Darouei las, kopte NRC namelijk: “Gelukkig personeel is ook winst voor de baas”. In het artikel wordt gesteld dat door de Coronacrisis en het grootste thuiswerk-experiment dat Nederland ooit heeft gekend, de aandacht voor het welzijn van medewerkers momentum krijgt en dat ‘geluk op de werkvloer’ daarmee al lang geen thema meer is dat uitsluitend leeft bij prikkelbare millennials. En dat is – zo kijk ik ernaar – een open deur. Sterker nog: dat gelukkige medewerkers beter presteren is al meerdere malen wetenschappelijk bewezen. Onder andere door Erasmus Happiness Economics Research Organisation, onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dus wanneer je meer zeggenschap wenst over waar, wanneer en hoe je je werkende leven doorbrengt maar je het moeilijk vindt om denken in doen om te zetten, realiseer je dan dat je er ook jouw baas mee helpt.
Jimmy en z’n korte broek
Owja! Dat brengt me terug bij Jimmy. En z’n korte broek. Laat duidelijk zijn dat mijn scepsis volledig heeft plaatsgemaakt voor bewondering. Jimmy die – jaren voordat meerdere mensen zich durfden uit te spreken voor hun wens om op afstand te werken, vanuit huis, vanuit een koffietent, vanuit een co-working space – zijn maatpak al lang had verruild voor een korte broek en slippers en door steengoed werk te leveren aan opdrachtgevers en klanten duidelijk maakte: “ik tackle jouw wervingsvraagstuk ook vanuit Bali vriend, let maar eens op.”
Ik had het nooit gedurfd.
Cheers,
Jurriaan
Freelance recruiter & talent sourcer bij Jurriaan Pennartz Recruitment
Owner Mondo-R